อันตรายจากปรอทวัดไข้
ปรอทวัดไข้เป็นอุปกรณ์ใช้สำหรับวัดอุณหภูมิของร่างกายที่เราใช้กันมาอย่างยาวนานแล้ว และปัจจุบันก็ยังมีการใช้ปรอทวัดไข้อยู่ แต่รู้หรือไม่ว่าปรอทวัดไข้นั้นกำลังมีแผนการให้ทุกประเทศเลิกใช้อย่างถาวร เพราะปรอทวัดไข้สามารถสร้างอันตรายให้กับร่างกายและสิ่งแวดล้อมได้
สารปรอท
สารปรอท เป็น 1 ใน 4 สารพิษอันตรายที่อาจพบได้ภายในที่อยู่อาศัยของเรา อันได้แก่ ก๊าซคาร์บอร์นมอนอกไซค์ ควันบุหรี่ เชื้อรา สารปรอท โดยแหล่งของสารปรอทในบ้านมักมาจากการปนเปื้อนในอาหาร โดยเฉพาะในปลาทะเลตัวใหญ่ เช่น ฉลาม ปลาทูน่า เนื่องจากปลาใหญ่เหล่านี้ จะมีช่วงชีวิตที่ยืนยาว และกินปลาเล็กๆเป็นอาหาร จึงมีโอกาสที่จะมีสารปรอทสะสมอยู่ในตัวค่อนข้างมาก โดยสารปรอทในทะเล มาจากการปนเปื้อนสารปรอทจากโรงงานอุตสาหกรรม หรือโรงไฟฟ้าที่ใช้ถ่านหิน และที่สำคัญก็มาจากอุปกรณ์วัดไข้ในบ้านของเราแทบทุกคน นั่นคือ ปรอทวัดไข้นั่นเอง หรือแม้กระทั่งเครื่องวัดความดันชนิดปรอท (มีใช้กันตามต่างจังหวัด)
ปัญหาจากปรอท
ปัญหาเรื่องพิษจากสารปรอทไม่ใช่เรื่องใหม่ เหตุการณ์ครั้งรุนแรงเนื่องจากพิษของสารปรอท เกิดในประเทศญี่ปุ่น บริเวณอ่าวมินามาตะ อันเป็นต้นตอของชื่อโรคที่เกิดจากสารปรอทเป็นพิษที่ชื่อ โรคมินามาตะ อาการพิษจากการรับสารปรอทมากเกินไป สามารถแบ่งออกได้เป็นแบบ เฉียบพลัน (ได้รับสารปรอทในปริมาณมาก) กับแบบเรื้อรัง (ได้รับสารปรอทเป็นประจำและสะสม)
• แบบเฉียบพลัน เช่น กระหายน้ำ ปัสสาวะน้อยลง น้ำลายออกมากกว่าปกติ เกิดแผลในปาก เกิดภาวะหายใจลำบาก ปวดท้องอย่างรุนแรง อาเจียน ถ่ายเหลวมีเลือดปน
• แบบเรื้อรัง เช่น ปากเป็นแผล อักเสบเรื้อรัง เหงือกบวมและเลือดออกง่าย ฟันโยก มีอาการมือสั่น มีน้ำลายออกมาก และการรับรสเปลี่ยนไป
อาการพิษจากสารปรอท ทำให้เกิดปัญหาที่รุนแรง ในหญิงตั้งครรภ์และในเด็กเล็ก ที่บริโภคอาหารปนเปื้อนสารปรอทเข้าไป โดยพบว่า สารปรอท จะไปทำลายระบบประสาทของเด็ก ทำให้กลายเป็นเด็กปัญญาอ่อน ความสามารถในการเรียนรู้ลดลง เกิดอาการชัก ตาบอด หูหนวก ได้ ซึ่งพยาธิสภาพเหล่านี้ เมื่อเกิดขึ้นแล้ว จะเป็นแบบถาวร ไม่สามารถรักษาให้กลับมาดีได้เหมือนเดิม
ถ้าปรอทวัดไข้แตก
ถ้าปรอทวัดไข้แตก อย่าชะล่าใจคิดว่าไม่เป็นอะไร เพราะปรอทเป็นสารที่ไม่มีสีไม่มีกลิ่น แต่สามารถระเหิดเป็นไอ และทำให้เกิดอันตรายกับระบบทางเดินหายใจ ทำให้เกิดอาการหายใจไม่อิ่ม แน่นหรือแสบหน้าอก และปอดอักเสบได้ มีข้อปฏิบัติที่ควรทำดังนี้
• ออกจากห้องนั้นโดยเร็วที่สุด
• เปิดหน้าต่างให้บริเวณนั้นถ่ายเทได้สะดวกอย่างน้อย 2 วัน
• ห้ามใช้ไม้กวาด กวาดสารปรอทที่ไหลออกมา เนื่องจากจะทำให้ปรอดแตกออกเป็นเม็ดเล็ก และติดอยู่กับไม้กวาด อันนำไปสู่การกระจายไปที่อื่นๆ ทั่วบ้านของท่าน
• ห้ามใช้เครื่องดูดฝุ่น ดูดสารปรอท เนื่องจากจะมีสารปรอทตกค้างในเครื่องดูดฝุ่น และความร้อนที่เกิดขึ้นจะทำให้ปรอทระเหิดเข้าสู่ทางเดินหายใจ
• สวมผ้าปิดปากปิดจมูก และใช้กระดาษแข็งกวาดสารปรอทมารวมกัน และตักใส่ภาชนะหรือกระป๋องที่มีฝาปิดมิดชิด และนำไปทิ้งในขยะที่เป็นถังขยะอันตราย
• หากปรอทวัดไข้แตก และมีสารปรอทเข้าไปทางปาก ให้รีบบ้วนออก รีบไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาล อาจจำเป็นต้องล้างท้อง หรือรับประทานยาที่ทำให้เกิดอาเจียน และอาจให้ยาเพื่อช่วยเร่งให้เกิดการขับสารปรอทออกทางปัสสาวะ
จะเห็นว่าเพียงแค่ปรอทวัดไข้แตกก็สร้างอันตรายได้ถึงเพียงนี้ ในปัจจุบันจึงมีดิจิตอลเทอร์โมมิเตอร์ ที่สามารถวัดไข้ได้แม่นยำไม่ต่างจากปรอทวัดไข้ แถมปลอดภัยกว่าด้วยเพราะไม่มีสารปรอท อีกทั้งในปัจจุบันก็มีดิจิตอลเทอร์โมมิเตอร์ที่ราคาไม่แพงด้วย