หลายคนคงเคยประสบกับอาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม จนรู้สึกไม่สบายตัว ทำให้การทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันเป็นไปอย่างยากลำบาก อาการเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ ตั้งแต่เรื่องเล็กน้อยที่ไม่น่ากังวล ไปจนถึงสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพที่อาจต้องการการดูแลเป็นพิเศษ บทความนี้ SAMH จะพาคุณไปดูกันว่าสาเหตุของอาการไม่สบายเหล่านี้ เกิดจากอะไร พร้อมทั้งแนะนำแนวทางการรับมือเบื้องต้น เพื่อให้คุณสามารถดูแลตัวเองได้อย่างเหมาะสม
อาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม มีสาเหตุมาจากอะไร
อาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม เป็นกลุ่มอาการที่พบได้บ่อยและสามารถเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ มากมาย ได้แก่
- เมารถ เมาเรือหรือเมาเครื่องบิน (Motion Sickness) เกิดจากการที่สมองได้รับข้อมูลที่ไม่สอดคล้องกันระหว่างการมองเห็นกับการรับรู้การเคลื่อนไหวของร่างกายจากหูชั้นใน
- ปัญหาเกี่ยวกับหูชั้นใน เช่น โรคน้ำในหูไม่เท่ากัน (Meniere’s disease) หรือโรคหินปูนในหูชั้นในเคลื่อน (BPPV) ซึ่งส่งผลต่อการทรงตัวโดยตรง
- ตั้งครรภ์ โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสแรก ฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงอาจทำให้เกิดอาการแพ้ท้อง คลื่นไส้ อาเจียนและเวียนศีรษะได้
- ไมเกรน (Migraine) บางคนอาจมีอาการเวียนศีรษะและคลื่นไส้ร่วมกับอาการปวดศีรษะไมเกรนหรือที่เรียกว่า Vestibular Migraine
- ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) การดื่มน้ำไม่เพียงพออาจทำให้ปริมาณเลือดในร่างกายลดลง ส่งผลให้ความดันโลหิตต่ำลงและเกิดอาการเวียนศีรษะได้
- ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia) เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่าปกติ อาจทำให้รู้สึกหน้ามืด เวียนหัว และคลื่นไส้
- ความเครียดและความวิตกกังวล (Stress and Anxiety) สภาวะทางจิตใจส่งผลต่อร่างกายได้ อาจกระตุ้นให้เกิดอาการเวียนหัวและพะอืดพะอม
- ผลข้างเคียงจากยา ยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาปฏิชีวนะ หรือยาแก้ปวด อาจมีผลข้างเคียงทำให้เกิดอาการเหล่านี้
- อาหารเป็นพิษ (Food Poisoning) การติดเชื้อในระบบทางเดินอาหารมักทำให้มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย และอาจมีอาการเวียนหัวร่วมด้วย
- ความดันโลหิตผิดปกติ ทั้งความดันโลหิตสูงและความดันโลหิตต่ำ สามารถทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะได้
- สาเหตุอื่น ๆ เช่น การพักผ่อนไม่เพียงพอ การติดเชื้อไวรัส โรคสมองเมาแผ่นดินไหว หรือภาวะทางระบบประสาทอื่น ๆ
วิธีการรับมือกับอาการเหล่านี้
หากพบว่ามีอาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม เบื้องต้นสามารถรับมือและบรรเทาอาการเหล่านี้ เพื่อให้ดีขึ้นได้ ดังนี้
1. อาหารและเครื่องดื่มบรรเทาอาการ
การรับประทานอาหารและเครื่องดื่มบางประเภทสามารถช่วยบรรเทาอาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอมได้ เช่น ขิง ซึ่งมีสรรพคุณในการลดอาการคลื่นไส้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ หรือดื่มน้ำมะนาวผสมน้ำผึ้งก็จะช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้ให้ดีขึ้นได้ นอกจากนี้ ยังควรหลีกเลี่ยงอาหารรสจัด อาหารมันหรือของหมักดอง เพราะอาจกระตุ้นให้อาการรุนแรงขึ้น
2. ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการลดอาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม เช่น การลดเวลาการใช้หน้าจออิเล็กทรอนิกส์ หรือการพักสายตาทุก 20 นาทีเมื่อต้องใช้คอมพิวเตอร์เป็นเวลานาน การนั่งในตำแหน่งที่มีแสงเพียงพอเพื่อลดการเพ่งสายตา และการปรับระดับหน้าจอให้อยู่ในระดับสายตาก็เป็นวิธีที่ช่วยได้ นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็ว เช่น การลุกขึ้นนั่งหรือยืนทันที ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการ เวียนหัว ได้
3. ออกกำลังกาย
การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับระบบการทรงตัวและระบบประสาท ซึ่งช่วยลดโอกาสเกิดอาการเวียนหัวได้ โดยเฉพาะการออกกำลังกายที่เน้นการทรงตัว เช่น โยคะ ไทเก๊กหรือการฝึกการทรงตัวง่าย ๆ ที่บ้าน เช่น การยืนขาเดียว การเดินต่อเท้า การเคลื่อนไหวร่างกายเหล่านี้ช่วยฝึกระบบประสาทการทรงตัวให้ทำงานได้ดีขึ้น ลดความเสี่ยงในการเกิดอาการ เวียนหัวและอาการที่เกี่ยวข้อง ควรเริ่มต้นจากการออกกำลังกายเบา ๆ และค่อย ๆ เพิ่มความเข้มข้นตามความเหมาะสม
4. พักผ่อนให้เพียงพอ
การพักผ่อนที่เพียงพอเป็นปัจจัยสำคัญในการป้องกันและบรรเทาอาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม การนอนหลับที่มีคุณภาพช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูและซ่อมแซมระบบต่างๆ รวมถึงระบบประสาทที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัว ควรนอนหลับอย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อคืน และรักษาเวลาการเข้านอนและตื่นนอนให้สม่ำเสมอ นอกจากนี้ ควรสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการนอนหลับ เช่น ห้องที่เงียบสงบ มืด และมีอุณหภูมิที่เหมาะสม หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ก่อนนอน เพราะแสงสีฟ้าจากหน้าจออาจรบกวนการหลั่งฮอร์โมนเมลาโทนินที่ช่วยในการนอนหลับ
อาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอมแบบไหน ควรรีบไปพบแพทย์
แม้ว่าอาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม ส่วนใหญ่มักไม่ร้ายแรงและหายได้เอง แต่ในบางกรณีอาจเป็นสัญญาณเตือนของภาวะสุขภาพที่อันตราย ควรรีบไปพบแพทย์ทันทีหากมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย
- อาการเวียนหัวรุนแรงและเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน
- เจ็บหน้าอก หรือหายใจลำบาก
- มีอาการชา อ่อนแรงที่แขน ขา หรือใบหน้าซีกใดซีกหนึ่ง พูดไม่ชัด
- การมองเห็นผิดปกติ เช่น เห็นภาพซ้อนหรือมองไม่เห็นกะทันหัน
- มีไข้สูง คอแข็ง ปวดศีรษะรุนแรง
- หมดสติ หรือมีอาการสับสน
- อาการเกิดขึ้นหลังจากได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะ
- อาเจียนอย่างรุนแรงและต่อเนื่อง
- อาการเวียนหัว คลื่นไส้ ไม่ดีขึ้น หรือเป็นบ่อยครั้งจนรบกวนชีวิตประจำวัน
สรุปบทความ
อาการเวียนหัว คลื่นไส้ พะอืดพะอม สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ตั้งแต่ปัจจัยที่ไม่รุนแรง เช่น การเมารถ การพักผ่อนไม่เพียงพอ ไปจนถึงปัญหาหูชั้นใน ไมเกรนหรือผลข้างเคียงจากยา ดังนั้น การรับมือเบื้องต้นสามารถทำได้โดยการปรับเปลี่ยนอาหารและเครื่องดื่ม การปรับพฤติกรรม การออกกำลังกายที่เหมาะสมและการพักผ่อนให้เพียงพอ
อย่างไรก็ตาม หากอาการยังรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ และมีอาการผิดปกติอื่น ๆ ร่วมด้วย หรืออาการเกิดขึ้นบ่อยครั้ง ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและเข้ารับการรักษาที่ถูกต้อง และแน่นอนว่า หนึ่งในสาเหตุที่อาจทำให้เกิดอาการเวียนหัว คือความดันโลหิตที่ผิดปกติ เพราะฉะนั้น ควรหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ โดยเฉพาะการวัดความดันโลหิตเป็นประจำจึงเป็นสิ่งสำคัญ การมีเครื่องวัดความดัน SAMH ติดบ้านไว้ จะช่วยให้คุณสามารถติดตามสุขภาพเบื้องต้นได้อย่างสะดวกและสามารถติดตามสุขภาพตัวเอง รวมทั้งคนรอบตัวได้อย่างใกล้ชิด ทำให้ทราบถึงความเสี่ยงและจะได้ดูแลตัวเองได้ดียิ่งขึ้น